کد مطلب:277025 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:130
توضیح علامه مجلسی
مرحوم علامه ی مجلسی اعلی الله مقامه پس از نقل حدیث مزبور از كتاب «غیبت نعمانی» در توضیح آن چنین می نویسد:
(بیان) شخصی كه از خراسان قیام می كند «هلاكوخان و یا چنگیزخان مغول» است و (جزیره ی بنی كاوان) چنانكه فیروز آبادی در «قاموس» گفته است در دریای بصره می باشد، و شخصی كه در «گیلان» قیام می كند شاه اسماعیل صفوی است و (آبر) قریه ای نزدیك «استرآباد» (گرگان) است.
و شاید منظور از: «قوچ بزرگ» شاه عباس اول باشد كه پسر خود صفی میرزا را به قتل رسانید، و دور نیست كه: قیام دیگری برای انتقام گرفتن از خون وی، شاه صفی، پسر صفی میرزا باشد كه برخی از اولاد شاه عباس را كشت، و برخی را نابینا كرد. و آمدن قائم آل محمد صلی الله علیه و آله لزومی ندارد كه بلافاصله بعد از این علائم باشد و البته امكان هم دارد كه نزدیك باشد بعلاوه، این روایت مختصری از یك كلام طولانی است كه ممكن است وقایعی از روایت ساقط شده و افتاده باشد. [1] .
گرچه مرحوم علامه مجلسی رضوان الله علیه در جلد 51 بحارالانوار ص 130 پس از نقل خطبه ی مفصلی از امیرالمؤمنین علیه السلام كه در آن خطبه از پیدایش ستاره ی دنباله داری سخن رفته است كه كنایه از قیام شخصی در ایران قبل از ظهور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد (و ما هم گفتیم كه ظاهرا آن ستاره ی دنباله دار همان سیدحسنی معروف است) با یك اشاره ی كوتاهی توضیح خود را درباره ی شاه اسماعیل صفوی باز پس گرفته و فرموده است: اینكه: این ستاره ی دنباله دار اشاره به شاه اسماعیل صفوی باشد بعید است، ولی در هر صورت: این فرمایش علامه ی مجلسی (ره) چه برای
[ صفحه 501]
برخی قابل قبول باشد و چه نباشد خواه ناخواه قطعی و مسلم است كه نه مقصود از قیام كننده ی خراسان، «هلاكوخان» و یا چنگیزخان مغول است. و نه هم مقصود از «قوچ بزرگ» شاه عباس است، و نه هم شخصی كه در «گیلان» قیام می كند شاه اسماعیل صفوی است، و بزرگترین دلیل آن، همان انقراض دولت صفویه و عدم ظهور حضرت است و لذاست كه مرحوم شیخ محمود «عراقی» شاگرد مرحوم شیخ مرتضی انصاری علیه الرحمه، در كتاب «دارالسلام» ص 354 بعد از آنكه حدیث مذكور را با توضیح مرحوم مجلسی (علیه الرحمه) نقل می كند، چنین می نویسد:
مؤلف گوید: مرحوم علامه ی مجلسی، پادشاه باداد را كه از گیلان برخیزد حمل بر شاه اسماعیل صفوی كرده، و (بره نر) را كه كشته شود حمل بر شاه عباس كرده و خونخواه را حمل بر سلطان صفی، پسر شاه عباس نموده است، ولی همه ی اینها در وقتی درست است كه این علامات را از علائم قریبه ی به ظهور ندانیم، و اگر نه با آخرت حدیث امام علیه السلام فرموده است: بعد از آن، قائمی كه خلایق در انتظار ظهور او به سر می برند قیام می كند، موافقت ندارد.
(بیان) شخصی كه از خراسان قیام می كند «هلاكوخان و یا چنگیزخان مغول» است و (جزیره ی بنی كاوان) چنانكه فیروز آبادی در «قاموس» گفته است در دریای بصره می باشد، و شخصی كه در «گیلان» قیام می كند شاه اسماعیل صفوی است و (آبر) قریه ای نزدیك «استرآباد» (گرگان) است.
و شاید منظور از: «قوچ بزرگ» شاه عباس اول باشد كه پسر خود صفی میرزا را به قتل رسانید، و دور نیست كه: قیام دیگری برای انتقام گرفتن از خون وی، شاه صفی، پسر صفی میرزا باشد كه برخی از اولاد شاه عباس را كشت، و برخی را نابینا كرد. و آمدن قائم آل محمد صلی الله علیه و آله لزومی ندارد كه بلافاصله بعد از این علائم باشد و البته امكان هم دارد كه نزدیك باشد بعلاوه، این روایت مختصری از یك كلام طولانی است كه ممكن است وقایعی از روایت ساقط شده و افتاده باشد. [1] .
گرچه مرحوم علامه مجلسی رضوان الله علیه در جلد 51 بحارالانوار ص 130 پس از نقل خطبه ی مفصلی از امیرالمؤمنین علیه السلام كه در آن خطبه از پیدایش ستاره ی دنباله داری سخن رفته است كه كنایه از قیام شخصی در ایران قبل از ظهور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد (و ما هم گفتیم كه ظاهرا آن ستاره ی دنباله دار همان سیدحسنی معروف است) با یك اشاره ی كوتاهی توضیح خود را درباره ی شاه اسماعیل صفوی باز پس گرفته و فرموده است: اینكه: این ستاره ی دنباله دار اشاره به شاه اسماعیل صفوی باشد بعید است، ولی در هر صورت: این فرمایش علامه ی مجلسی (ره) چه برای
[ صفحه 501]
برخی قابل قبول باشد و چه نباشد خواه ناخواه قطعی و مسلم است كه نه مقصود از قیام كننده ی خراسان، «هلاكوخان» و یا چنگیزخان مغول است. و نه هم مقصود از «قوچ بزرگ» شاه عباس است، و نه هم شخصی كه در «گیلان» قیام می كند شاه اسماعیل صفوی است، و بزرگترین دلیل آن، همان انقراض دولت صفویه و عدم ظهور حضرت است و لذاست كه مرحوم شیخ محمود «عراقی» شاگرد مرحوم شیخ مرتضی انصاری علیه الرحمه، در كتاب «دارالسلام» ص 354 بعد از آنكه حدیث مذكور را با توضیح مرحوم مجلسی (علیه الرحمه) نقل می كند، چنین می نویسد:
مؤلف گوید: مرحوم علامه ی مجلسی، پادشاه باداد را كه از گیلان برخیزد حمل بر شاه اسماعیل صفوی كرده، و (بره نر) را كه كشته شود حمل بر شاه عباس كرده و خونخواه را حمل بر سلطان صفی، پسر شاه عباس نموده است، ولی همه ی اینها در وقتی درست است كه این علامات را از علائم قریبه ی به ظهور ندانیم، و اگر نه با آخرت حدیث امام علیه السلام فرموده است: بعد از آن، قائمی كه خلایق در انتظار ظهور او به سر می برند قیام می كند، موافقت ندارد.
[1] بحارالانوار ج 52 ص 237-236.